Het Microbiome -Center biedt mensen met chronische aandoeningen de mogelijkheid om hun Microbioom te laten testen en, indien dat op basis van de uitslag nodig blijkt, een gepersonaliseerde pre- en probiotica behandeling. In dit artikel legt Huisarts en oprichter,  Karin Pijper in het kort uit wat het microbioom is, wat de samenhang met chronische aandoeningen is en wat het Microbiome-Center doet.

Karin Pijper Huisarts en Oprichter

Karin Pijper, Huisarts en
Oprichter Microbiome Center

Het is geen nieuws dat onze welvaart ons ook nadelen heeft gebracht. Minder fysieke arbeid, ongezond eten, veel stressfactoren en weinig rust: onze gezondheid staat dagelijks onder druk. Bijna 10 miljoen Nederlanders hebben chronische klachten zoals diabetes, hart- en vaatziekten, reuma, prikkelbare darm, allergie, dementie, depressie en andere psychische klachten.¹-²

Het is dus belangrijk dat we werken aan voeding en leefstijl. En het komt goed uit dat we steeds meer weten over de invloed van darmgezondheid. Want elk mens heeft meer dan een kilo (!) bacteriën in het lichaam, en die doen veel méér dan je zou denken. Ze vormen het fundament van een gezond lichaam.

Stofwisseling, bacteriën en de darm-brein connectie

Om gezond te kunnen leven moet ons lichaam dagelijks de juiste stoffen binnenkrijgen voor energie en onderhoud. Het zijn de bacteriën die ons voedsel voor ons verwerken. Wie langdurig ongezond eet, krijgt niet alleen verkeerde stoffen binnen maar kweekt óók een verkeerd leger van bacteriën en een slechte darmwand. Dan kun je zelfs van gezonde voeding nog verkeerde stoffen binnenkrijgen. Dan kun je je moe gaan voelen, of je weerstand kan langdurig verzwakt zijn. Allemaal stille schade, die niet automatisch verdwijnt zodra de leefstijl verbetert.
Gut Brain Connection

Met de geestelijke gezondheid is het net zo. Hersenen en darmen zijn rechtstreeks met elkaar verbonden.³ Ongezonde darmen hebben dus grote invloed op stemming en cognitie. En andersom.

Diabetes type 2 en het microbioom

Een belangrijke reden dat het microbioom invloed heeft op aandoeningen zoals depressie, is dat het de bacteriën in onze darm een directe invloed hebben op ons immuunsysteem. Ze zorgen voor de training en toonzetting van het immuunsysteem4,5. Hierdoor kan een verstoord microbioom leiden tot systemische laaggradige ontsteking en de daaraan gerelateerde insuline resistentie6–8. Deze twee mechanismen spelen een belangrijke rol bij bijvoorbeeld depressie9–11.

Een verstoord microbioom kan leiden tot systemische laaggradige ontsteking en de daaraan gerelateerde insuline resistentie.

Systemische laaggradige ontsteking en insuline resistentie kennen veel mensen vooral van de rol die deze mechanismen spelen bij diabetes type 2. En ook hier speelt het microbioom een belangrijke rol. We weten dat onze suikerspiegel wordt beïnvloed door eten en bewegen, maar we weten óók dat bepaalde bacteriën invloed hebben op de regeling van de suikerspiegel12. Omdat de bacteriën in onze darm zo’n belangrijke rol spelen in de toonzetting van ons immuunsysteem (en dus de aanwezigheid van laaggradige ontsteking), is het belangrijk om voldoende gunstige bacteriën aan boord te hebben. We moeten dus èn een gezonde leefstijl aanhouden, èn zorgen voor gezond microbioom. Het is daarom de moeite waard om bij diabetes ook aan darmgezondheid te denken, zéker als er ook sprake is van buikklachten. En dat laatste is niet ongebruikelijk, want ongeveer de helft van alle diabetespatiënten heeft last van buikklachten zoals diarree, constipatie, een vol gevoel, of misselijkheid13,14.

We moeten dus èn een gezonde leefstijl aanhouden, èn zorgen voor gezond microbioom

Gelukkig weten we dat een gezonde leefstijl de juiste bacteriën weer laat groeien. Veel gaat dus vanzelf. Maar als het microbioom langdurig verstoord is, dan veert het niet altijd spontaan weer terug naar de oorspronkelijke gezonde toestand15,16. Dan is een impuls van buiten nodig. Dat is de reden waarom het Microbiome Center is opgericht, een Nederlands netwerk van artsen die microbioomtherapie op maat kunnen geven – waar dat nodig is.

Wat is een microbioombehandeling?

Herstel van het microbioom met probiotica is maatwerk, want het microbioom is bij ieder mens uniek. De ene patiënt kan daarom positief reageren op een probioticum dat bij een ander niets doet. Een microbioombehandeling door een arts die bij het Microbiome Center is aangesloten, start met een intake-gesprek met aandacht voor leefstijl, en een ontlastingsonderzoek door het laboratorium. Op basis daarvan beoordeelt de arts of er wetenschappelijke aanwijzingen zijn dat een probioticum bij die persoon kan helpen. Zo ja, dan wordt er een recept geschreven. De apotheker maakt vervolgens de bereiding, met de hand, en dat probioticum wordt een tot twee maanden dagelijks gebruikt. Zo nodig geeft de arts ook aanvullend voedingsadvies.

Wat kun je doen?

Als u wilt uitzoeken of een microbioom behandeling in uw geval verbetering brengt, kunt u zich melden bij  www.microbiome-center.nl.  Houd er rekening mee dat een onderzoek circa 250 euro kost en een probioticum op maat ook, terwijl zorgverzekeraars deze kosten nog maar heel beperkt vergoeden.

Samen bouwen aan kennis

Het Microbiome Center is een behandelnetwerk waarin wetenschap centraal staat. De aangesloten artsen delen de ervaringen (in anonieme vorm) met elkaar om de behandeling te kunnen doorontwikkelen. Om die reden wordt u gevraagd of uw behandelgegevens anoniem mogen worden gebruikt voor het delen en analyseren van ervaringen. Met de Stichting Leefstijl als Medicijn is afgesproken om de uitkomsten daarvan te delen. Op deze manier worden de ervaringen van ieder die meedoet, ook weer benut voor alle gebruikers samen.

Referenties

  1.  Aantal mensen met chronische aandoening bekend bij de huisarts. https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/chronische-aandoeningen-en-multimorbiditeit/cijfers-context/huidige-situatie#node-aantal-mensen-met-chronische-aandoening-bekend-bij-de-huisarts (accessed June 24, 2021).
  2.  van de Kassteele J, Zwakhals L, Breugelmans O, Ameling C, van den Brink C. Estimating the prevalence of 26 health-related indicators at neighbourhood level in the Netherlands using structured additive regression. Int J Health Geogr 2017. DOI:10.1186/s12942-017-0097-5.
  3. Cryan JF, O’Riordan KJ, Cowan CSM, et al. The Microbiota-Gut-Brain Axis. Physiol Rev 2019; 99: 1877–2013.
  4. Hooper LV, Littman DR, Macpherson AJ. Interactions Between the Microbiota and the Immune System. Science 2012; 336: 1268–73.
  5.  Zhao Q, Elson CO. Adaptive immune education by gut microbiota antigens. Immunology 2018; 154: 28–37.
  6.  Clemente JC, Manasson J, Scher JU. The role of the gut microbiome in systemic inflammatory disease. BMJ 2018; 360: j5145.
  7.  Blander JM, Longman RS, Iliev ID, Sonnenberg GF, Artis D. Regulation of inflammation by microbiota interactions with the host. Nat Immunol 2017; 18: 851–60.
  8. Janssen AWF, Kersten S. The role of the gut microbiota in metabolic health. FASEB J Off Publ Fed Am Soc Exp Biol 2015; 29: 3111–23.
  9. Peirce JM, Alviña K. The role of inflammation and the gut microbiome in depression and anxiety. J Neurosci Res 2019; 97: 1223–41.
  10. Carlessi AS, Borba LA, Zugno AI, Quevedo J, Réus GZ. Gut microbiota–brain axis in depression: The role of neuroinflammation. Eur J Neurosci 2021; 53: 222–35.
  11. Lyra e Silva N de M, Lam MP, Soares CN, Munoz DP, Milev R, De Felice FG. Insulin Resistance as a Shared Pathogenic Mechanism Between Depression and Type 2 Diabetes. Front Psychiatry 2019; 10. DOI:10.3389/fpsyt.2019.00057.
  12. Muller PA, Matheis F, Schneeberger M, Kerner Z, Jové V, Mucida D. Microbiota-modulated CART+ enteric neurons autonomously regulate blood glucose. Science 2020; 370: 314–21.
  13. Fujishiro M, Kushiyama A, Yamazaki H, et al. Gastrointestinal symptom prevalence depends on disease duration and gastrointestinal region in type 2 diabetes mellitus. World J Gastroenterol 2017; 23: 6694–704.
  14.  J. A. Ricci, R. Siddique, W. F. Ste. Upper Gastrointestinal Symptoms in a U.S. National Sample of Adults with Diabetes. Scand J Gastroenterol 2000; 35: 152–9.
  15. Fassarella M, Blaak EE, Penders J, Nauta A, Smidt H, Zoetendal EG. Gut microbiome stability and resilience: elucidating the response to perturbations in order to modulate gut health. Gut 2020; : gutjnl-2020-321747.
  16. Sommer F, Anderson JM, Bharti R, Raes J, Rosenstiel P. The resilience of the intestinal microbiota influences health and disease. Nat Rev Microbiol 2017; 15: 630–8.

Meer achtergrondinformatie