Patiënten zoeken tegenwoordig alles online op. Ze googelen of gebruiken ChatGPT, maar dat levert meestal geen betrouwbare antwoorden op. “Met Lampie weten we zeker dat de informatie klopt. De AI-assistent baseert zich op betrouwbare bronnen, zoals Thuisarts.nl, Jeleefstijlalsmedicijn.nl en Artsenleefstijl.nl”, legt Elske Berkvens uit.
Toen de projectleider zorgvernieuwing bij het Elkerliek kennismaakte met Lampie was ze meteen enthousiast. “Het is een fantastische tool waarmee patiënten zich op een makkelijke, snelle en leuke manier kunnen oriënteren wat leefstijl voor hen kan betekenen.”
De chatfunctie is te vinden op de pagina van het Leefstijlloket op de website van het Elkerliek. Lampie beantwoordt hier vragen als: ‘Hoe kan ik meer bewegen of beter slapen?’ of ‘Wat kan ik zelf doen om mijn migraineaanvallen te verminderen?’ Berkvens: “Artsen konden via het Elektronisch Patiëntendossier (EPD) al langer digitale folders klaarzetten op het gebied van een gezondere leefstijl. Nu kunnen ze ook naar Lampie verwijzen.”
Ruim 170 gesprekken met Lampie
Berkvens benadrukt dat Lampie geen medisch advies geeft. “Bij gezondheidsklachten verwijst de chatbot altijd door naar de huisarts of behandelend arts. Het is voor algemene vragen over leefstijl een prettige, laagdrempelige eerste stap. En”, voegt Berkens eraan toe: “Lampie is altijd beschikbaar. Het geeft patiënten een veilig gevoel om vragen anoniem te kunnen stellen.”
En Lampie slaat aan. Sinds de officiële lancering op 8 oktober zijn er volgens Berkvens ruim 170 gesprekken gevoerd met Lampie. “De vragen gingen vooral over afvallen, gezonde voeding, beter slapen en stressvermindering,” vertelt Berkvens. “Ook willen veel mensen weten welke leefstijlaanpassingen zinvol zijn bij aandoeningen als diabetes of migraine. Het gebruik wordt maandelijks gemonitord, zodat we kunnen blijven leren en verbeteren.”
Aandacht voor leefstijl: wens van specialisten
Elkerliek is het eerste Nederlandse ziekenhuis dat Lampie heeft toegevoegd aan zijn website. Die stap past bij de missie, aldus Berkvens. Sinds ongeveer drie jaar is aandacht voor leefstijl en preventie een belangrijk onderdeel van de zorgverlening. “Die strategie is voortgekomen uit de wens van medisch specialisten. Zij zagen steeds dezelfde mensen, met een niet al te gezonde leefstijl, in hun spreekkamer terugkeren. En bovendien steeds meer chronische aandoeningen ontwikkelen.” Cardioloog Jeroen Lammers zet zich al jaren in om niet alleen te behandelen, maar de gezondheid van patiënten te verbeteren. Berkvens: “Hij stimuleert de inzet van leefstijlinterventies, niet alleen binnen het Elkerliek maar ook in de regio.“
Berkvens groeide mee in die missie. Oorspronkelijk begon ze als fysiotherapeut en fysiotherapiewetenschapper. Ze deed bijvoorbeeld onderzoek naar het effect van bewegen en sporten voor grote buikwandoperaties. “De interesse voor leefstijlinterventies groeide, ik pakte steeds meer projecten in het ziekenhuis op. Inmiddels werk ik nog maar een dag in de week als fysiotherapeut en houd ik me voornamelijk bezig met zorgvernieuwing.”
Bewustzijn bij artsen vergroten
Een belangrijke pijler binnen die vernieuwing is het vergroten van het bewustzijn bij zorgverleners. “Om leefstijl echt onderdeel te maken van de zorg, volgen artsen, verpleegkundigen en paramedici het programma Beter Gezond,” legt Berkvens uit. “Daarin leren ze niet alleen over het belang van voeding, niet-roken, beweging en ontspanning, maar ook hoe je daar op een open en motiverende manier met patiënten over praat. Als een arts zegt: ‘U moet niet meer roken of minder suikers eten’, komt dat vaak belerend over. Maar vraagt een arts: ‘Mag ik het met u hebben over uw eetgedrag?’, dan ontstaat er een gesprek. Die switch willen we maken.”
Terwijl het in de spreekkamer inmiddels geaccepteerd is om te praten over stoppen met roken, ligt dat anders bij leefstijlfactoren als voeding, beweging of zingeving. Juist daar valt volgens Berkvens nog veel gezondheidswinst te behalen. Dat begint bij bewustwording onder artsen zelf. “Langzaam groeit die kennis door bijscholing. Het werkt echt, volgens de projectleider zorgvernieuwing. “Wanneer een arts begint over leefstijl en samen met de patiënt nadenkt over een mogelijke eerste stap, is er vaak een zaadje geplant. Mensen nemen nu eenmaal sneller iets aan van een witte jas.”
Tijdens zo’n leefstijlgesprek kunnen artsen patiënten direct doorverwijzen. Via het landelijke online platform Beter Verwijs kunnen zij snel en eenvoudig de juiste leefstijlzorg of sociale ondersteuning aanbieden. Denk daarbij aan een beweegcoach, diëtist, slaaptraining of een budget- en welzijnscoach. Zo blijft het niet bij een goedbedoeld advies, maar is de kans groter dat patiënten ook daadwerkelijk aan de slag gaan.”
Leefstijlmakelaars voor langer consult
Voor patiënten die meer begeleiding nodig hebben, heeft het Elkerliek ziekenhuis sinds 3 jaar een leefstijlloket. “Daar kunnen patiënten terecht bij een leefstijlmakelaar voor een consult van drie kwartier om samen te ontdekken wat er écht speelt.” Ze verduidelijkt: “Is er sprake van stress, zijn er financiële zorgen of is iemand eenzaam? Samen met de patiënt wordt gekeken waar iemand het beste terecht kan in de regio. En we laten het daar niet bij – na drie weken en drie maanden bellen we nog eens op om te horen hoe het gaat. Zo zorgen we dat mensen écht verder komen.”
De doorverwijzingen zijn divers. Soms worden ze vergoed door de zorgverzekering, denk aan het GLI-programma (gecombineerde leefstijlinterventies) of een stoppen met roken-therapie. Onze leefstijlmakelaars zoeken altijd naar alternatieven die passen bij iemands situatie,” zegt Berkvens. “Als iemand meer wil bewegen, kunnen ze kiezen voor een sportschool, maar je kunt ook gratis sporten via de buurtsportcoaches van Jibb+ of meedoen aan wandelgroepen. Ook voor ontspanning zijn er altijd betaalbare opties: denk aan gratis yoga- of mindfulness-apps. Voor mensen met diabetes type 2 is het suikerhuis, een prachtig lokaal supportprogramma.”
AI in de zorg: nieuw en spannend
Sinds kort is dus ook AI-assistent Lampie toegevoegd aan het brede aanbod van leefstijlondersteuning binnen het Elkerliek Ziekenhuis. Het duurde elf maanden om de chatbot volledig te integreren. De technische uitvoering werd verzorgd door AI voor Impact, het bedrijf dat Lampie ontwikkelde namens Stichting Je Leefstijl Als Medicijn. “De grootste uitdaging zat niet in de techniek,” vertelt Berkvens. “AI in de zorg is nieuw en spannend. We hebben vooral goed moeten onderzoeken en vastleggen dat privacy en veiligheid volledig gegarandeerd zijn. We willen er zeker van zijn dat alles zorgvuldig gebeurt.”
Berkvens: “Het belangrijkste is dat het gebruik van Lampie veilig is, en dat is zo. Patiënten delen geen (medische) gegevens met Lampie. Daarnaast moesten we de betrouwbaarheid van de informatie formaliseren, dat Lampie enkel vragen over leefstijl beantwoordt en zich baseert op betrouwbare bronnen. Hierover zijn overeenkomsten tussen ons ziekenhuis en AI-voor-Impact gesloten, “
Pad geëffend voor andere ziekenhuizen
Dankzij dit pionierswerk heeft het Elkerliek ziekenhuis het pad geëffend voor andere zorgverleners. “We hebben de overeenkomsten dusdanig zorgvuldig opgesteld dat andere ziekenhuizen hiermee zo aan de slag kunnen.” Ze concludeert: “Ik verwacht dat we met Lampie andere ziekenhuizen hebben geïnspireerd om ons voorbeeld te volgen.”
