Meer vermoeidheid, minder werkplezier en bevlogenheid: de lockdown heeft veel negatieve gevolgen voor het welzijn, blijkt uit recent onderzoek. De leefstijl van de meeste mensen is er bovendien op achteruit gegaan. Maar uit dezelfde studie blijkt dat het juist de leefstijl is die de negatieve gevolgen van de lockdown kan verlichten. Onderzoeker Jaap Wonders: “Veel mensen hebben last van blurred boundaries”.

Helen Pluut is universitair hoofddocent aan de Universiteit Leiden en doet onderzoek naar de psychologie van werk en welzijn. Jaap Wonders is een fysiotherapeut die leefstijltherapie in zijn praktijk integreert. Hij is ook de partner van Helen Pluut. Op een zondag in 2020 zaten ze samen te praten. De lockdown als gevolg van corona had niet alleen hun eigen werk maar ook dat van veel mensen in hun omgeving veranderd. Wat waren de gevolgen? Werden mensen er minder gelukkig en gezond van? En welke rol speelde de leefstijl? Ze besloten het te onderzoeken.

Via hun persoonlijk netwerken is het balletje gaan rollen en werden bijna 900 mensen bereid gevonden om de vragenlijst in te vullen. Dat levert een goed beeld op van de ervaringen van werkende mensen tijdens de eerste lockdown.

Leefstijl flink veranderd

Het werk, de leefstijl en het welzijn zijn flink veranderd tijdens de eerste coronalockdown. Mensen ervaren meer vervaging van de grenzen tussen werk en privé, meer vermoeidheid door videocalls, meer onderbrekingen en afleidingen, minder werkplezier en bevlogenheid en minder sociale verbinding. We zijn het afgelopen jaar meer een zittend leven gaan leiden, bewegen minder, nemen wat minder tijd voor ontspanning en slapen minder goed. Positief is dat we gezonder zijn gaan eten en iets minder alcohol gaan drinken. Maar over het algemeen zijn de leefstijl en het welzijn erop achteruit gegaan.

“We zijn onderdeel van een groot experiment”, zegt Jaap Wonders. “Ineens zaten we massaal thuis. Niemand wist wat de gevolgen van de lockdown waren.” Veel mensen hadden last van blurred boundaries: het werk speelde in het privéleven door en vice versa. Daarvan kunnen mensen emotioneel uitgeput raken, wat weer met burnouts kan samenhangen, aldus Wonders. “We dachten dat er ook positieve gevolgen zouden zijn van de lockdown, zoals dat mensen meer autonomie ervaren. Dat was ook zo, maar het voordeel weegt niet tegen de nadelen op. Bovendien ervaren alleen mensen zonder kinderen thuis meer autonomie.”

Paradox

Uit de studieresultaten kwam een belangrijke paradox naar voren. Mensen die tijdens de eerste lockdown meer aandacht aan hun leefstijl besteedden, hadden minder last van de negatieve effecten. Een gezondere leefstijl wordt door de onderzoekers gedefineerd als elke dag minimaal een half uur matig intensief bewegen, voldoende groente en fruit eten, voldoende ontspanning en tussen de zeven en negen uur goed slapen. “Het onderzoek laat zien dat de leefstijl tijdens de lockdown belangrijker is dan ooit”, aldus Wonders.

Een gezonde leefstijl hangt positief samen met geluk, gezondheid en productiviteit en maakt weerbaarder tegen de negatieve gevolgen van emotionele uitputting. Tegelijk maakt de lockdown het uitdagender voor mensen om de gezonde leefstijl vol te houden.

Aanbevelingen die de onderzoekers doen zijn onder meer dat mensen extra op hun leefstijl letten om niet in een ongezonde spiraal van afnemend werkplezier terecht te komen. Maar dat is soms een lastige opgave, reden waarom, aldus Wonders, de werkgevers hierin ook hun verantwoordelijkheid moeten nemen, bijvoorbeeld met het creëren van een cultuur die een gezonde leefstijl ondersteunt. Daarbij moeten bovendien alle leefstijlpijlers worden meegenomen omdat ze nauw samenhangen, zegt Wonders. “Gezond eten hangt samen met regelmatig bewegen, bewegen met goed slapen, slapen met voldoende ontspanning etcetera. Als je op de ene pijler actie onderneemt, zal het met andere ook beter gaan.”

Organisaties die dit doen, zegt Wonders, hebben er zelf ook wat aan. “Met de betere leefstijl verbetert ook de productiviteit.”

Het onderzoek Not Able to Lead a Healthy Life When You Need It the Most werd gepubliceerd in Frontiers in Psychology en is hier te lezen.

Studie naar de invloed van de Coronamaatregelen op Leefstijl, Werk en Welzijn

Veranderingen in leefstijl

  • Mensen bewegen minder dan normaal.
  • Mensen slapen minder goed dan normaal.
  • Mensen eten gezonder dan normaal.
  • Mensen vertonen meer sedentair gedrag dan normaal.
  • Mensen ontspannen iets minder dan normaal.

Veranderingen in werk en welzijn

  • Meer vermoeidheid door videocalls.
  • Groter gevoel van autonomie (niet voor ouders).
  • Minder loskoppelen van werk.
  • Meer vervaging van de grenzen tussen werk en privé.
  • Meer onderbrekingen en afleidingen gedurende het werk.
  • Minder werkplezier en bevlogenheid.
  • Minder sociale verbinding op het werk.

Conclusies

  • Gezonde leefstijl en geluk hangen samen.
  • Vervaging van de grenzen tussen werk en privé is emotioneel uitputtend en leidt tot een minder gezonde leefstijl.
  • Gezonde leefstijl helpt om te gaan met de gevolgen van vervaging van de grenzen tussen werk en privé.

Aanbevelingen

Voor degenen die vervaging van de grenzen tussen werk en privé ervaren, is het juist belangrijk om goed te slapen en regelmatig te bewegen.

Eerdere publicaties over leefstijl en COVID-19 op deze site:

Voeding als belangrijkste wapen in de strijd tegen het Coronavirus

Internist Yvo Sijpkens er is in de politiek is met geen woord gerept dat verkeerde voeding de hoofdoorzaak is van ernstige gevolgen bij COVID.

Lees het artikel

Al in mei 2019 schreef dokter Yvo Sijpkens op ons blog:

COVID-19 en de positieve effecten van leefstijl op je weerstand

In dit artikel een aantal tips maar bovenaan staat ook daar

  • Eet gezond
  • Eet minder vaak

Leest het artikel met de overige tips voor een optimale afweer

Wat je nu echt met leefstijl kan doen tegen Covid-19

Een gratis e-book van 120 pagina’s geschreven door arts en Nederlands bekendste schrijver van leefstijlboeken William Cortvriendt

Naar het artikel

Met je leefstijl het coronavirus te lijf

Op initiatief van wetenschappers van onder meer de Universiteit Leiden en Erasmus Universiteit stuurden zeventig prominenten uit de gezondheidszorg een dringende brief aan minister Hugo de Jonge.

Lees het artikel