Complicaties voorkomen  

De basis van Dr. Bernstein’s leefstijl methode is een koolhydraatarm, eiwitrijk voedingspatroon. Dit voedingspatroon is specifiek gericht op het voorkomen van complicaties ten gevolge van diabetes door de bloedsuikerspiegel zo stabiel mogelijk te houden.  

Grootschalig onderzoek 

De voordelen van dit voedingspatroon zijn bewezen door een studie die hierover liep tussen 1983 en 1993. Tot op heden de meest grootschalige studie ooit uitgevoerd onder mensen met diabetes. Uit deze studie bleek dat de kans op bepaalde complicaties, zoals zenuwaandoeningen, oogziekten en nierziekten, met meer dan 50% werd verminderd. 
Critici blijven echter beweren dat het voedingspatroon te rijk is aan vet en dat de voeding niet voldoende uitgebalanceerd is om gezond te zijn. 

Gewichtsverlies 

Dr. Bernstein heeft dit voedingspatroon niet ontwikkeld met als doel gewichtsverlies. In de praktijk blijkt dat veel mensen die deze richtlijn volgen er wel de nodige kilo’s mee kunnen kwijtraken. 
Het Bernstein-voedingspatroon is gebaseerd op het eten van drie maaltijden per dag, het kiezen uit een lijst met “toegestaan” voedsel, het vermijden van “niet toegestaan” voedsel en het vasthouden aan een voorgeschreven hoeveelheid koolhydraten bij elke maaltijd. 

Bernstein adviseert om de hoeveelheid benodigde eiwitten te bepalen aan de hand van je gevoel van verzadiging. Eiwitten geven voor veel mensen een sneller en langduriger verzadigd gevoel dan koolhydraten. Dit zorgt er onder andere voor dat de fysieke behoefte aan tussendoortjes vermindert. Dit zal veelal resulteren in gewichtsverlies. 

Bolussen voor eiwitten

Diabetesmanagement 

Het voedingspatroon is de hoeksteen van een algemeen protocol voor diabetesmanagement, waaronder het aanpassen van insuline en het beoefenen van anaërobe cardiovasculaire training.  

Het voedingspatroon van dr. Bernstein wijkt af van de algemeen geldende richtlijnen, zoals deze worden geadviseerd door de American Diabetes Association (ADA) en de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF). Het beperkt de koolhydraten meer dan dat door deze organisaties wordt geadviseerd en wordt om deze reden bekritiseerd. De leefstijl methode van dr. Bernstein en het daarbij behorende voedingspatroon heeft veel voorstanders en lijkt voor de meeste mensen veilig te zijn.  

Citizen science 

Het protocol voor diabetesmanagement van dr. Bernstein heeft een interessante geschiedenis. Het werd gemaakt door een ingenieur die endocrinoloog werd. Zijn naam is Richard K. Bernstein. In 1946 werd bij hem, op 12-jarige leeftijd, diabetes type 1 vastgesteld. Hij leed jarenlang aan ernstige complicaties van de ziekte.  

In 1969 kocht Bernstein, toen hij nog een ingenieur was, een bloedglucosemeter. Destijds werden die alleen in ziekenhuizen gebruikt. Hij begon zijn bloedsuikerspiegel gedurende de dag te testen om erachter te komen welke factoren ervoor zorgden dat zijn bloedsuikerspiegels stegen en daalden. Uiteindelijk ontdekte hij dat hij ze positief kon beïnvloeden met een combinatie van een koolhydraatarm voedingspatroon, lichaamsbeweging en kleinere doses insuline dan hij tot dan toe had gebruikt. Bovendien verdwenen veel van de complicaties van zijn diabetes. 

Om erkenning voor zijn ideeën te krijgen, van de medische gemeenschap, ging Bernstein geneeskunde studeren en werd hij endocrinoloog. Sindsdien heeft hij zes boeken geschreven over zijn voedingspatroon en de algehele aanpak van diabetes. De bekendste Dr. Bernstein’s Diabetes Solution: The Complete Guide to Achieving Normal Blood Sugars, is oorspronkelijk gepubliceerd in 1997. In 2011 is hij bijgewerkt met informatie over nieuwe technologie (zoals insulinepompen en continue bloedsuikermonitors), medicijnen (inclusief ingeademde insuline) en recepten.
Dr. Bernstein heeft een bloeiende medische praktijk en hij heeft een stevige aanhang van mensen met zowel type 1- als type 2-diabetes die erin zijn geslaagd om een ​​normale bloedsuikerspiegel te handhaven door zijn voedingspatroon te volgen. 
 

30 gram koolhydraten 

Het Bernstein-voedingspatroon beperkt het aantal koolhydraten dat iemand eet tot 30 gram per dag. Het heeft geen regels of richtlijnen met betrekking tot eiwitten, vetten of totale calorieën, qua inname hoeveelheden. 

Om dit in perspectief te plaatsen: Tot voor kort adviseerde de NDF mensen met diabetes type 1 (en kinderen nog steeds) om 40 procent van de totale calorieën uit koolhydraten te halen. Voor iemand die 2.000 calorieën per dag eet, zou dat 800 calorieën (kcal) zijn. 
2.000 kcal per dag is het gemiddelde voor vrouwen en 2.500 kcal voor mannen. 
1 koolhydraat levert gemiddeld 4 kcal energie. Dit betekent dat je om 800 kcal uit koolhydraten te halen je 200 gram koolhydraten zou moeten eten op een dag.  
 

De reden voor Bernsteins koolhydraatbeperking heeft te maken met het diabetesmanagement. Zijn doel is om complicaties te voorkomen door een stabiele bloedsuiker na te streven. Door de koolhydraatinname te beperken verklein je de foutmarge in berekeningen van koolhydraten én benodigde insuline. Bernstein noemt dit “de wet van de kleine getallen”  

Voedingsrichtlijnen  

Dr. Bernstein verdeelt voedingsmiddelen in twee categorieën. Dit doet hij op basis van het aantal koolhydraten dat ze bevatten en hoe ze de glucosespiegels beïnvloeden. Voedingsmiddelen waarvan bekend is dat ze een snelle stijging van de bloedsuikerspiegel veroorzaken, zijn niet toegestaan; voedingsmiddelen die dit effect niet hebben, zijn wel toegestaan.   

Toegestane voedingsmiddelen: 

 

 

  • De meeste soorten vlees 
  • Eieren 
  • Tofu 
  • Elke groente die niet op de niet-toegestane lijst staat 
  • Kaas 
  • Cottage cheese (in zeer kleine hoeveelheden) 
  • Volle ongezoete yoghurt 
  • Room 
  • Boter en margarine 
  • Ongezoete sojamelk 
  • Sojameel 
  • Bepaalde zemelencrackers 
  • Kunstmatige zoetstoffen waaraan geen suiker is toegevoegd 
  • Noten (kleine hoeveelheid)
  • Kruiden en specerijen 
  • Mosterd 
  • Suikervrije en koolhydraatarme saladedressings 
  • Suikervrije smaakstoffen en extracten 
  • Water, bruisend water, sodawater, light frisdrank, koffie, thee, koolhydraatarme alcoholische dranken in gematigde hoeveelheden 
  • Kant-en-klare suikervrije gelatines (controleer op het etiket op verborgen suikers zoals maltodextrine) 
  • Suikervrije puddingen gemaakt met koolhydraatarme zuivelalternatieven (6 gram koolhydraten) 
  • Zelfgemaakte koolhydraatarme desserts 
Niet-toegestane voedingsmiddelen: 

 

 

  • Fructose, glucosestroop, melasse; agave nectar, dextrose, sorghum; maltitol, sorbitol en andere suikeralcoholen 
  • De meeste desserts (taarten, cakes, koekjes enz.) 
  • Kunstmatige zoetstoffen in poedervorm die koolhydraten toevoegen 
  • Brood en crackers 
  • Ontbijtgranen, inclusief havermout 
  • Pasta 
  • Pannenkoeken en wafels 
  • Voedsel of meel gemaakt van tarwe, gerst, maïs, rijst, quinoa of rogge 
  • Bepaalde groenten zoals aardappelen, pastinaak, winterpompoen, bieten, wortelen, maïs, gele paprika’s 
  • Peulvruchten 
  • Rauwe tomaten (behalve in kleine hoeveelheden) 
  • Gekookte tomaten; tomatenpuree of saus 
  • Verpakte groenten met suikers of bloem 
  • Alle soorten fruit en vruchtensappen 
  • Melk 
  • Gezoete yoghurt; de meeste magere en magere yoghurts met toegevoegde koolhydraten 
  • Melkvervangers in poedervorm; koffie-lighteners 
  • Gecondenseerde of gecondenseerde melk 
  • De meeste bewerkte voedingsmiddelen en snacks 
  • De meeste specerijen, inclusief balsamicoazijn 

 

Vlees en eiwitten: 

Vlees, gevogelte of andere vormen van dierlijke eiwitten zijn toegestaan, met uitzondering van producten waaraan koolhydraten zijn toegevoegd (broodkruimels in gehaktbrood, meel op gebakken kip of vis).  

Groenten: 

Geschikte groenten zijn asperges, avocado, broccoli, spruitjes, kool en zuurkool, bloemkool, aubergine, uien (in kleine hoeveelheden), paprika’s (elke kleur behalve geel), champignons, spinazie, snijbonen, zomerpompoen en courgette. 
Houd er rekening mee dat gekookte groenten de bloedsuikerspiegel sneller doen stijgen dan rauwe groenten. Door de hitte worden ze beter verteerbaar en een deel van de cellulose wordt in suiker omgezet. 

Eet de goede koolhydraten

Zuivel: 

Yoghurt is toegestaan, maar alleen pure, ongezoete, volvette varianten 
Voor alle soorten kaas geldt het advies om 1 gram koolhydraten te berekenen per 28,3 gram kaas. Hoewel cottage cheese over het algemeen als niet-conform de voedingsadviezen wordt beschouwd, kunnen sommige mensen tot twee eetlepels eten zonder dat het een stijging van de bloedsuikerspiegel veroorzaakt. 

Noten: 

Noten bevatten koolhydraten. 
Volgens Dr. Bernstein hebben ze de neiging om de bloedsuikerspiegel langzaam te verhogen. Omdat het moeilijk kan zijn om maar een paar noten te eten, adviseert dr. Bernstein om het aantal koolhydraten in een portie van alle soorten noten op te zoeken.
Pindakaas, zelfs ongezoet, kan de bloedsuikerspiegel laten stijgen. Voor sommige mensen kan een eetlepel al te veel zijn. 

Kunstmatige zoetstoffen: 

Geschikte zoetstoffen zijn onder meer sacharine-tabletten of vloeistof (Sweet’n Low); aspartaam ​​tabletten (EqualNutraSweet); acesulfaam-K (Sunette, The Sweet One); stevia (poeder of vloeistof); sucralose-tabletten (Splenda); neotaam 

Alcoholische dranken: 

Anderhalf ons gedistilleerde drank of een blikje bier hebben meestal een verwaarloosbaar effect op de bloedsuikerspiegel. Gedistilleerde dranken mogen niet worden gecombineerd met gezoete dranken. 

Koolhydraat verdeling 

Dr. Bernstein beperkt in zijn voedingspatroon het totale aantal koolhydraten dat in de loop van de dag wordt gegeten tot 30 gram, het wordt als volgt opgesplitst: 

  • Ontbijt: 6 gram koolhydraten
  • Lunch: 12 gram koolhydraten
  • Diner: 12 gram koolhydraten

 Dr. Bernstein adviseert om tussendoortjes te beperken. Er zijn geen richtlijnen voor de timing van maaltijden. 

Voordeel een effectief diabetesmanagement

Wat zijn nu de voor- en nadelen van dr. Bernsteins voedingspatroon? We zetten ze voor je op een rijtje: 
Voordelen 

  • Eenvoudig te volgen
  • Grote verscheidenheid aan geschikte voedingsmiddelen
  • Bevordert gewichtsverlies
  • Een groeiend aantal onderzoeken waaruit blijkt dat een koolhydraatarm voedingspatroon effectief is voor het beheersen van diabetes type 2 

Omdat de lijsten met voedingsmiddelen die wel en niet zijn toegestaan ​​in het voedingspatroon van
Dr. Bernstein zo grondig en specifiek zijn, vereist het volgen ervan heel weinig giswerk. Bovendien zijn er minstens evenveel ‘toegestane’ voedingsmiddelen als ‘niet-toegestane’, en is er ook veel variatie om verveling te voorkomen en een goed uitgebalanceerd voedingspatroon te realiseren. 

Het voedingspatroon bevat weinig calorieën en kan daarom voor de meeste mensen leiden tot gewichtsverlies naast genormaliseerde bloedsuikerspiegels. Dit kan vooral belangrijk zijn voor mensen met diabetes type 2. Uit onderzoek is gebleken dat zelfs een bescheiden hoeveelheid gewichtsverlies het risico op complicaties, zoals hartaandoeningen en hoge bloeddruk, kan verkleinen. 

Er zijn aanwijzingen dat een koolhydraatarm voedingspatroon effectief kan zijn om de bloedsuikerspiegel te normaliseren en het risico op complicaties door diabetes te verminderen. 
In een onderzoek van Duke University ontdekten onderzoekers dat mensen met obesitas die gedurende zes maanden een zeer koolhydraatarm voedingspatroon van 20 gram of minder per dag volgden (10 gram minder dan de Bernstein-limiet) een betere bloedsuikerspiegel hadden en meer effectief gewichtsverlies dan deelnemers die een laag-glycemisch caloriearm voedingspatroon volgden. 

Een koolhydraatarm voedingspatroon kan diabetes type 2 omkeren.  

Nadelen :

  • De toegestane inname van koolhydraten kan voor sommigen laag aanvoelen
  • Favoriete gerechten zijn misschien niet toegestaan
  • Is in strijd met de voedingsrichtlijnen voor het beheersen van diabetes die worden onderschreven door grote medische organisaties

Het voedingspatroon beperkt de dagelijkse koolhydraten tot 30 gram die in specifieke hoeveelheden bij drie maaltijden moeten worden gegeten: 6 gram bij het ontbijt en 12 gram tijdens de lunch en het avondeten. Snacks tussen de maaltijden zijn niet in het basis voedingspatroon verwerkt. Dit kan zeer beperkend aanvoelen voor mensen die gewend zijn meer koolhydraten te eten. 

Ondanks de lange lijst met goedgekeurde voedingsmiddelen, is het waarschijnlijk dat ten minste enkele van de niet geschikte voedingsmiddelen favoriet zullen zijn. Hierdoor kan het voedingspatroon voor sommige mensen beperkend aanvoelen. 

Misschien wel de belangrijkste aanval op het Bernstein-voedingspatroon is dat het indruist tegen de aanbevelingen van organisaties zoals de American Diabetes Association (ADA) en Nederlandse Diabetes Federatie (NDF).  

NDF versus Bernstein

Het voedingspatroon van dr. Bernstein verschilt van de voedingsrichtlijnen die worden onderschreven door grote medische organisaties voor diabetesmanagement.
De belangrijkste factor waarin het Bernstein-voedingspatroon verschilt van conventioneel medisch advies, is de nadruk op het drastisch beperken van koolhydraten tot 30 gram per dag.   

Hoewel de ADA erkent dat het, voor het verbeteren van de  bloedsuikerregulatie na de maaltijden, essentieel is om in de gaten te houden wat de koolhydraatinname is en het effect daarvan op de bloedglucose te analyseren, is het volgens de Standards of Medical Care bij Diabetes van de organisatie niet voldoende om te kwantificeren hoeveel gram koolhydraten er zouden moeten zijn. Zij gaan uit van het standpunt dat de inname van macronutriënten gebaseerd moet zijn op de individuele situatie. Dit geldt tevens voor de NDF. 

Het Bernstein-voedingspatroon heeft ook een andere kijk op eiwitten dan de meeste medische richtlijnen. Terwijl eiwitbeperking een steunpilaar is van klassiek diabetesvoedingsadvies, ziet dr. Bernstein geen reden om de eiwitinname te beperken.
Overigens beschouwt Dr. Bernstein een voedingspatroon met veel vet als ongezond. Zijn voedingspatroon legt echter geen limieten op aan eiwitten of vetten. 

Het lijdt geen twijfel dat voeding een sleutelrol speelt bij de behandeling van diabetes, met name diabetes type 2. Diabetes type 2 kan soms verdwijnen (voor iemand bij wie de diagnose prediabetes is gesteld) of omgekeerd worden door veranderingen in het voedingspatroon, lichaamsbeweging en gewichtsverlies. 
De leefstijl methode van Dr. Bernstein beoogt dit te doen met een protocol dat grotendeels verschilt van conventionele richtlijnen, maar dat in feite in overeenstemming is met opkomend onderzoek naar de waarde van het beperken van koolhydraten. 
Als u diabetes heeft en het zou willen proberen, raden wij u aan het in overleg te doen met uw arts en/ of een diëtist die gespecialiseerd is in diabetes. 
Naast het voedingspatroon bevat het protocol van Dr. Bernstein aanbevelingen over het nemen van aanvullende insuline en lichaamsbeweging. Hij adviseert om dit bespreken met uw arts.   

“One of the prime intents of this book is to give you the information you need to learn how to predict your blood sugar levels and how to ensure that your predictions will be accurate. Here the Laws of Small Numbers are exceedingly important.”

Richard K. Bernstein