Steeds meer onderzoek legt een verband tussen insulineresistentie en psychiatrische aandoeningen zoals de bipolaire stoornis. Is de ziekte omkeerbaar? Het is nog een pril onderzoeksgebied, maar de resultaten zijn veelbelovend.
Dat het ketogeen dieet méér in zijn mars heeft dan alleen diabetes bestrijden weten de lezers van Je Leefstijl Als Medicijn. Er zijn steeds meer aanwijzingen voor een onverwachte nieuwe toepassing: de psychiatrie. Met name bij de bipolaire stoornis lijkt het beloftevol.
Bipolaire stoornis is een psychische aandoening waarbij de patiënten afwisselend manische en depressieve periodes meemaken. In Nederland hebben naar schatting 225.000 mensen een bipolaire stoornis. Meestal worden ze behandeld met medicijnen zoals lithium, die veel bijwerkingen hebben.
Eigenlijk zijn de woorden ‘nieuwe toepassing’ niet helemaal juist. Individuele artsen en patiënten hebben voeding als psychiatrische behandelmogelijkheid al lang ontdekt. De Amerikaanse psychiater Chris Palmer behandelt al meer dan een decennium bipolaire stoornis- en schizofreniepatiënten met het ketogeen dieet, en publiceerde veel case-histories. Eerder dit jaar plaatsten we op Je Leefstijl Als Medicijn het inspirerende verhaal van Jeltje de Vries die haar eigen gezondheid wist te verbeteren.
Mitochondriën
Studies die de laatste jaren werden gepubliceerd lijken de werking van de bipolaire stoornis en de relatie met insulineresistentie bloot te leggen. De Schotse onderzoeker Iain Campbell legt dit in onderstaande video uit. Bij de bipolaire stoornis zijn de signaalstoffen in de hersenen, de neurotransmitters, uit evenwicht. Doorgaans is dat het resultaat van een combinatie van genetische en omgevingsfactoren, waarbij stress, ziekte en slaapproblemen ‘triggers’ kunnen zijn.
In de mitochondriën lijkt het mis te gaan. De mitochondriën, de energiecentra ook van de hersencellen, lijken bij een bipolaire stoornis minder goed te functioneren zodat de neuronen te weinig verbrandingsstoffen krijgen, en slechter in staat zijn de signaalstoffen te verwerken. Bij insulineresistentie komen bloedglucoses onvoldoende in de cellen terecht. Dat verstoort het verbrandingsproces.
Verschillende aanwijzingen ondersteunen de theorie. 52 procent van de bipolaire patiënten hebben een verstoorde insulineverwerking. De patiënten hebben ook veel vaker diabetes. Vaak worden hoge concentraties lactaat bij ze aangetroffen, wat op een minder efficiënte celverbranding kan wijzen.
Dr Iain Campbell – De wetenschap over Bipolaire Stoornis, insulineresistentie in de hersenen en het ketogeen dieet.
Onderzoek in online fora
Iain Campbell deed onderzoek naar de commentaren in diverse online fora van bipolaire stoornis-patiënten. De patiënten met een ketogeen dieet waren veel enthousiaster dan degenen die een ander dieet volgden. 12 procent van de patiënten met een ketogeen dieet meldde een verlichting van de symptomen en 44 procent een significante stemmingsverbetering. De verbetering trad vaak al binnen enkele dagen op en kon jarenlang stabiel blijven.
De resultaten van het onderzoek kan je hier vinden
Campbell benadrukt dat we voorzichtig moeten zijn met conclusies trekken. Nog veel onderzoek zal nodig zijn om de precieze relatie van de bipolaire stoornis met de glucoseverbranding te achterhalen. Inmiddels zijn Stanford University en Edinburgh University met dergelijke studies bezig. Mogelijk biedt het ketogeen dieet de bipolaire stoornis-patiënten licht aan het eind van hun soms erg donkere tunnel.
→ Meer over het werk van Dr. Iain Campbell op zijn website ketobipolar.com
Psychiater Chris Palmer – Harvard Medical School
Onderstaande presentatie bespreekt het ketogeen dieet, de veiligheid en het gebruik ervan bij de behandeling van obesitas, diabetes en psychiatrische stoornissen.
Het ketogeen dieet wordt sinds de jaren 1920 gebruikt voor de behandeling van epilepsie en is vaak effectief wanneer medicijnen en zelfs operaties niet werken. Het is bekend dat het ketogene dieet de hersenen op vele manieren beïnvloedt, wat naast epilepsie ook kan helpen bij psychiatrische stoornissen. Het is algemeen bekend dat anti-epileptica vaak nuttig zijn bij de behandeling van psychiatrische stoornissen, waaronder stemmings- en psychotische stoornissen, dus het is redelijk om te denken dat het ook een effectieve behandeling voor psychiatrische stoornissen zou kunnen zijn. Bovendien worden obesitas en diabetes veel vaker gezien bij mensen met schizofrenie en bipolaire stoornis, en het ketogene dieet kan worden gebruikt om deze twee belangrijke medische problemen aan te pakken.
Bij een bipolaire stoornis en andere ziekten wordt iedereen aangeraden om zich goed te laten adviseren en begeleiden, en geen onbezonnen risico’s met zijn of haar gezondheid te nemen. De auteur en Je leefstijl als medicijn aanvaarden geen aansprakelijkheid voor besluiten over de behandeling van ziekten die op basis van de informatie in dit artikel zijn genomen.
Persoonlijke ervaringen
We zijn voornemens om ook een community te starten voor mensen met de diagnose bi-polair, ADHD, depressie, borderline enz. Die ook samen willen onderzoeken en proberen of zij door middel van leefstijlaanpassingen hun levenskwaliteit kunnen verbeteren.
Denk jij dat jij hieraan mee wil doen laat dan een reactie achter op ons contactformulier en we houden je dan op de hoogte van de ontwikkelingen.
Facebookgroep bipolair en leefstijl
We gaan van start met een Facebook community. Hiervoor zijn we echt nog op zoek naar ervaringsdeskundigen. We zijn vrij strikt met de toelating. Alleen mensen met de diagnose bipolair worden toegelaten
In gesprek met Bram Bakker – de podcast balanskliniek
Bram op LinkedIn:
Dit gesprek zou ik heel veel mensen die in de gezondheidszorg werken willen laten horen… Wim Tilburgs is een ervaringsdeskundige ‘erg ongezond leven’ Vanaf het moment dat hij daar radicaal mee brak veranderde zijn leven: weg diabetes en aanverwante zaken. Maar ook: een enorme verbetering van het mentale welzijn. Wim was ook psychisch niet heel gemiddeld… en nu? Luister maar eens, het is indrukwekkend…
Bram Bakker ex-psychiater initiatiefnemer van de Balanskliniek. Auteur en uitgever.
Lees ook
Hoe leefstijl en mentale aandoeningen samenhangen
Bipolaire stoornis – hoe Jeltje haar leefstijl inzette als haar medicijn
Het is tijd voor leefstijlgeneeskunde in de psychiatrie
Migraine en leefstijl. Hoe Marina Boeser haar leven terug kreeg
De ultieme keto-gids voor beginners
Masterclass leefstijlpsychiatrie
In de geestelijke gezondheidszorg is een ongezonde leefstijl oververtegenwoordigd. We kunnen nog een wereld winnen wanneer we inzetten op een gezondere leefstijl, in zowel geestelijke als lichamelijke gezondheid
Dr. Jeroen Deenik
Met deze woorden opent Dr. Jeroen Deenik het redactioneel van het themanummer Leefstijl en psychiatrie van het Tijdschrift voor Psychiatrie (editie 11, 2020). Door leefstijlgedrag onderdeel te maken van de behandeling van mensen met een psychiatrische aandoening, kan daadwerkelijk verbetering bereikt worden in psychische gezondheid, psychosociaal en cognitief functioneren en mogelijk verminderd medicatiegebruik.
In deze masterclass krijgt u een overzicht van de huidige stand van zaken op het gebied van leefstijlpsychiatrie. Tijdens de masterclass komen onderwerpen als voeding, slaap, beweging, middelengebruik en zingeving aan bod. Doelstelling is om u niet alleen te voorzien van de wetenschappelijke evidentie, maar ook om uitvoerig aandacht te hebben voor het integreren van leefstijlfactoren en het toepassen van leefstijlinterventies in uw klinische praktijk. Tot slot is er naast de inhoud veel aandacht voor uw eigen leefstijl: de masterclass vindt plaats op sportcerntrum Papendal in Arnhem. In het programma zijn meerdere momenten ingebouwd om te sporten of te genieten van de mooie omgeving.
→ Meer informatie over de masterclass vind je op de website van de Tijdstroom
Het ketogeen dieet & de bipolaire stoornis
Een van de masterclasses gaat dieper in op zeer positieve persoonlijke ervaringen met het ketogeen dieet bij aandoeningen zoals PTSS en Bipolair Stoornis.
Ketogeen en IF leefstijlgroep
Heb je vragen over keto en periodiek vasten dan ben je welkom in onze community op Facebook. Voor inspiratie, motivatie, steun, kennis en gewoon leuke nieuwe mensen leren kennen. Sommige nieuw maar ook ervaringsdeskundigen.